ممكن است هنگام درمان، مصدوم، نياز به ارزيابي و كنترل سطح پاسخدهي، نبض و تنفس داشته باشد. همچنين ممكن است لازم باشد دماي بدن مصدوم را هم كنترل كنيد.
علايم حياتي ميتوانند در شناسايي مشكلات خاص و تعيين هرگونه تغيير در وضعيت مصدوم به شما كمك كنند. كنترل علايم حياتي را بهطور مرتب ادامه بدهيد و يافتههاي خود را در نمودار ثبت مشاهدات، ثبت كنيد و آن را به امدادگران گروه پزشكي كه مراقبت از بيمار را بر عهده خواهند گرفت، تحويل دهيد .
بررسي سطح پاسخدهي
براي ارزيابي وضعيت هوشياري، لازم است سطح پاسخدهي مصدوم را كنترل كنيد. هر آسيب يا بيماري كه مغز را درگير كند، ميتواند وضعيت هوشياري را تغيير دهد؛ هرگونه بدتر شدن اوضاع، ميتواند خطرناك باشد.
سطح پاسخدهي مصدوم را طي مراحل زير ارزيابي كنيد:
«1»: آيا مصدوم «هوشيار» است؟ آيا چشمهايش را باز ميكند و به سؤالات جواب ميدهد؟
«2»: آيا مصدوم به «صدا» پاسخ ميدهد؟ آيا به سؤالات ساده پاسخ ميدهد يا از دستورات پيروي ميكند؟
«3»: آيا مصدوم به «درد» واكنش نشان ميدهد؟ آيا در برابر درد نيشگون، چشمانش را باز ميكند يا حركت ميكند؟
«4»: آيا مصدوم نسبت به تمام تحريكات، «ناپاسخگو» است؟ با استفاده از اين مراحل، ميتوانيد هرگونه تغيير وضعيت مصدوم را كنترل كنيد.
كنترل نبض
با هرضربان قلب، خون به داخل شريانها پمپ ميشود و موجي از فشار توليد ميشود (مبحث « قلب و رگهاي خوني » را ببينيد). در محلهايي كه شريانهادرست زيرسطح پوست قرارميگيرند (مثلاً در داخل مچ دست يا در گردن)، ميتوان موج فشار را به صورت نبض لمس كرد. در بزرگسالان، تعداد نبض بهطور طبيعي 80-60 ضربان در دقيقه است. تعداد نبض در كودكان تندتر است و در بزرگسالاني كه از آمادگي جسمي بالايي برخوردارند، ميتواند آهستهتر باشد. نبضي كه بهطور غيرطبيعي تند يا كند شده است، ميتواند نشانهاي از يك بيماري خاص باشد.
نبض بازويي دو انگشت خود را در سمت داخل بازوي شيرخوار قرار دهيد.
محلهاي گرفتن نبض عبارتند از: گردن (نبض كاروتيد) و مچ دست (نبض راديال). در شيرخوران، يافتن نبض در بازو (نبض بازويي) آسانتر است.
نبض راديال سه انگشتتان از درست پايينتر از چين مچي كه در قاعده شست قرار دارد، بگذاريد.
براي گرفتن نبض، به جاي انگشت شست (كه خودش نبض دارد) از ساير انگشتان خود استفاده كنيد و موضع را به آرامي فشار دهيد تا بتوانيد نبض را لمس كنيد. موارد زير را ثبت كنيد:
- سرعت (تعداد ضربان در دقيقه)
- قدرت (ضعيف يا قوي)
- ريتم (منظم يا نامنظم)
نبض كاروتيد دو انگشت خود را در يك طرف گردن قرار دهيد.
كنترل تنفس
وقتي به ارزيابي تنفس مصدوم ميپردازيد، سرعت تنفس را كنترل كنيد و مشكلات تنفسي يا صداهاي غيرطبيعي را سمع كنيد. سرعت تنفس طبيعي در بزرگسالان، 16-12 بار در دقيقه است؛ در شيرخواران و كودكان كم سن و سال، اين سرعت به 30-20 بار در دقيقه ميرسد. براي كنترل تنفس، به سمع آن بپردازيد و حركات قفسهسينه مصدوم را تحتنظر بگيريد. در مورد شيرخواران و كودكان خردسال، احتمالاً گذاشتن دست بر روي قفسهسينه و حس كردن تنفس، كار سادهتري است. اطلاعات زير را ثبت كنيد:
- سرعت (تعداد تنفس در دقيقه)
- عمق (نفسهاي عميق يا كمعمق)
- سهولت (راحت، سخت يا دردناك)
- صدا (نفسهاي بيصدا يا صددار و نوع صدا)
شمارش سرعت تنفس حركات قفسه سينه را تحت نظر گرفته، تعداد تنفس را در دقيقه بشماريد. روش سادهتر در مورد شيرخواران يا كودكان كم سن و سال، آن است كه دست خود را روي قفسه سينه قرار دهيد.
كنترل درجه حرارت
بهمنظور ارزيابي درجه حرارت بدن، پوست بدون پوشش را لمس كرده، براي بهدست آوردن درجه حرارت صحيح، از يك دماسنج استفاده كنيد. درجه حرارت طبيعي بدن 37 درجه سانتيگراد است. درجه حرارت بالا (تب) معمولاً در اثر عفونت ايجاد ميشود. درجه حرارت پايين ميتواند از مواجهه با سرما يا محيط مرطوب ناشي شود. انواع مختلفي از دماسنجها وجود دارند كه از آن جمله ميتوان به دماسنجهاي شيشهاي جيوهاي معمول و دماسنجهاي ديجيتال اشاره نمود. مطمئن شويد. كه نحوه استفاده از دماسنجي را كه در اختيار داريد، ميدانيد.
دماسنج ديجيتال
اين دماسنج را ميتوان بهصورت زيرزباني يا زيربغلي براي اندازهگيري دما به كار برد. اين دماسنج را تا زمان ايجاد صداي بوق (تقريباً 30 ثانيه) در محل قرار دهيد و سپس دما را از روي صفحه نمايش بخوانيد.
دماسنج جيوهاي
قبل از استفاده از اين دماسنج، بايد مطمئن شويد كه سطح جيوه پايينتر از 37 درجه سانتيگراد است. قبل از خواباندن درجه، دماسنج را به مدت 3-2 دقيقه در محل (زير زبان يا زير بغل) قرار دهيد.
دماسنج نواري پيشاني
اين نوارهاي كوچك حساس حرارت، براي اندازهگيري درجه حرارت كودكان كمسن و سال مفيد هستند. نوار را به مدت تقريباً 30 ثانيه روي پيشاني كودك قرار دهيد. درجه حرارت از روي تغيير رنگ نوار مشخص ميگردد.
دماسنج گوشي
نوك اين دماسنج در داخل گوشي قرار داده ميشود و درجه حرارت را در عرض يك ثانيه تعيين ميكند. كاربرد اين حسگر ساده است و براي استفاده در مورد كودكان بدحال مفيد است. اين وسيله را ميتوان در هنگامي كه كودك خوابيده است، به كار برد.
نظرات شما عزیزان: