آیا شرایط جامعه کنونی این اجازه را به ما می دهد که سنت ازدواج را کاملا طبق آموزه های دینی مان ، به هنگام اجرا کنیم؟ این پرسش را با دکتر محسن ایمانی، استاد دانشگاه تربیت مدرس درمیان گذاشتیم که از نظرتان می گذرد.

_ با توجه به اینکه رسیدن به سن ازدواج منوط به فراهم بودن شرایطی است که تحولات اجتماعی آنها را به وجود می آورد و در تشکیل یک خانواده ایده آل مؤثر است؛ مثلا تحصیلات زوجین، شغل مناسب و درآمد قابل قبول، آیا باز هم در چنین شرایطی می توان بالا رفتن سن ازدواج را نگران کننده دانست؟

اگر ما به مسئله از این زاویه نگاه کنیم که هرچیزی زمان و فصل معینی دارد و اگر از زمانش بگذرد شادابی و تازگی خود را از دست می دهد ازدواج هم همین طور است. چنانچه پیام آور اسلام می فرماید که هنگامی که دختران به سن رشد رسیدند مقدمات ازدواج ایشان را فراهم کنید والا مانند میوه های مانده بر درخت دچار آسیب می شوند.

ما باید جامعه و مناسبات اجتماعی را در جهت به  سامان  کردن امر ازدواج قرار دهیم نه اینکه به این مناسبات اجازه به  تاخیر انداختن آن  را بدهیم چون نیاز جنسی از نیازهای اولیه بشر است و سرکوب آن باعث یک مجموعه استرس ها و فشارهای روانی می شود به همین خاطر باید به راهکارها و راه حل های این معضل اندیشید. مثلا ازدواج را در دوران دانشجویی باید با حمایت اقتصادی خانواده ها و البته حمایت اساسی دولت ترویج کرد و باتوجه به پتانسیل های فرد شرایط ازدواج را فراهم کنیم.

ثروتمندان نیز می توانند به  عنوان امری نیکو موجبات ازدواج جوانان را از طریق شایسته فراهم آورند نه اینکه بگوییم چون ازدواج نیازمند شرایطی مانند اشتغال و در آمد است آن را به تاخیر بیندازیم.

به تاخیر انداختن ازدواج آن هم برای مدت طولانی می تواند مشکلاتی را برای جامعه ایجاد کند که از آن جمله می توان به روابط آسیب زای دختر و پسر اشاره کرد. اگر ازدواج به هنگام صورت گیرد می تواند آرامش را برای زوجین به  ارمغان آورد و از ناهنجاری های رفتاری مانند پرخاش و تندخویی جلوگیری کند.

_ آیا نمی توان به بالا رفتن سن ازدواج کمی خوش بینانه نگریست و بلوغ کامل عقلی زوجین را از محاسن آن برشمرد؟

البته طبیعی است که با بالا رفتن سن ازدواج، رشد عقلی انسان بیشتر شود اما در همه موارد اینطور نیست. نکته مهم اینجاست که در کنار عقل، غرایز و عواطف نیز وجود دارد و عقل در کنار این دو عنصر است که رشد پیدا می کند و نمی توان انتظار داشت که بدون تجربه مسائل احساسی و غریزی به کمال و بلوغ عقلی دست یابیم. امیر  مؤمنان می فرماید: کسی که نفس خود را تهذیب نکند از عقل بهره شایسته نمی برد. کسی که در برآوردن نیازهای غریزی خود دچار مشکل است، فرصت و توان پرداختن به مسائل عقلی را کمتر دارد، در حالی  که اگر ما موجبات ازدواج جوانان را فراهم کنیم این زمان و فرصت می تواند صرف امور عقلی و همچنین رشد و بالندگی شود. البته لازمه ازدواج، رشد عقلی است و نمی توان بلوغ جنسی را به تنهایی شرط ازدواج دانست اما تاخیر در ازدواج عامل بلوغ فکری نیست.

_ با توجه به مشکلات اقتصادی و وجود تورم آیا باز هم منطقی است که این قدر جوانان را به ازدواج ترغیب کنیم؟

بله، هر اندازه هم که سن ازدواج بالا رود، باید جوانان را به ازدواج ترغیب کنیم. ما اگر همه فشار مالی تشکیل خانواده را بر دوش جوانان بگذاریم مسلما دشوار است اما باید روی کمک های دولت و خیرین هم حساب کنیم؛ مانند همین طرح مسکن مهر و وام ازدواج که اکنون وجود دارد. طرح بازنشستگی پیش از موعد نیز می تواند به اشتغال جوانان کمک کند. همچنین خانواده ها می توانند در حمایت مالی جوانان بکوشند. به  عنوان مثال وقتی دختر و پسری در خانه پدرشان هستند، پدر متقبل خرج آنهاست، حال چه اشکال دارد که همین کمک بعد از ازدواج در اختیار آنان گذاشته شود تا بتوانند زندگی را اداره کنند. ما همانطور که برای حفظ سرمایه های ملی خود تلاش می کنیم باید برای بهبود زندگی جوانان که سرمایه های با ارزش تری هستند بکوشیم.

_ روانشناسان بالا رفتن سن ازدواج را چگونه بررسی می کنند؟

در روانشناسی مسئله تأمین نیازها، بحثی اساسی و جدی است. ما می گوییم اگر جوانی به بلوغ جنسی و همچنین رشد عقلانی رسیده باشد آمادگی ازدواج را دارد و اگر ما بتوانیم برای این فرد مقدمات ازدواج را فراهم کنیم گام مثبتی برداشته ایم. تاخیر در ازدواج موجبات افسردگی و استرس های روانی را فراهم می کند.

_ چه زمانی بالا رفتن سن ازدواج به عنوان یک آسیب اجتماعی مطرح می شود؟ درباره مصادیق آن توضیح بفرمایید.

وقتی فرد از لحاظ جنسی و عقلی به سن ازدواج رسید در چنین شرایطی تاخیر در ازدواج باعث مجموعه ای از اختلالات روحی و رفتاری می شود. همین وسواس رفتاری باعث اختلال در انجام امور شغلی فرد می  شود.

آسیب دیگر در بحث بالا رفتن سن ازدواج آن است که فرد درصدد بر می آید تا نیازهای خود را از طریق غیر اجتماع  پسند ارضا کند، مانند مزاحمت های خیابانی و روابط خارج از عرف و شرع در قالب دوستی که از مصادیق این معضل است؛ یا بسیاری از خشونت های اجتماعی و همچنین خودکشی ها ریشه در عدم  ارضای نیازهای روحی و روانی در سایه ازدواج دارد.

پرخاشگری ها هم نوعی از اختلالاتی هستند که از همین موضوع ناشی می شوند.

_ تحولات اجتماعی و سیاسی در ایران و همچنین گسترش رسانه های ارتباطات جمعی باعث شده جامعه تا حدودی یکدستی فرهنگی خود را از دست بدهد که این یکی از تبعات طبیعی دوران مدرنیته است. این امر موجب شده که جوانان در انتخاب فردی که با معیارهای فکری و اخلاقی شان همخوانی داشته باشد دچار مشکل یا نوعی وسواس شوند که این خود یکی از عوامل به تاخیر افتادن سن ازدواج است. شما این بحث را چگونه تحلیل می کنید؟

جامعه شناسان از معضلی به نام جابه جایی فرهنگی سخن می گویند و آن هنگامی است که عنصر بیگانه ای درون فرهنگ نفوذ کند که با سایر عناصر آن سنخیت ندارد. این امر باعث نوعی تضاد می شود. مثلا وقتی جوانی از الگوهای بیرون از جامعه تقلید می کند در جامعه خود با عدم  پذیرش مواجه می شود. این احساس باعث سرخوردگی و ناراحتی در فرد می شود. ما باید جوانان را متقاعد کنیم که در فرهنگ خودی جویای هویت باشند نه فرهنگ بیگانه. در این صورت ما می توانیم با اشاعه این فرهنگ جوانان را در انتخاب کمک کنیم.

_ عوامل افزایش سن ازدواج و راهبردهای کاهش آن چیست؟

نخست آنکه والدین نسبت به سن ازدواج نگرش واقعی تری داشته باشند و درصورت اعلام نیاز فرزندان واکنشی منطقی از خود نشان دهند. ایجاد اشتغال و مسکن نیز همانطور که گفته شد از اولویت های بحث گسترش ازدواج بهنگام است.

کنار گذاشتن بهانه هایی همچون تمام نشدن تحصیلات و سربازی نیز می تواند به تسریع ازدواج کمک کند. دولت نیز باید طرح سربازی در شهر وطن افراد را جدی تر دنبال کند.

خود فرد نیز با اصلاح نگرش نسبت به سن ازدواج باید این مسئله را در نظر بگیرد که در سن شادابی تشکیل خانواده دهد که بتواند با حوصله و انرژی بیشتری به تربیت فرزندان پرداخته و شکاف سنی بین نسل ها را کاهش دهد. گذشته از همه اینها، ازدواج در اسلام امری واجب و پسندیده بر شمرده شده است.

منبع : سيمرغ

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: